اختلال وسواس فکری-عملی و یا به اختصار (OCD) چیست؟
همه انسان‌ها ممکن است افکار وسواس‌ گونه ای داشته باشند، برای نمونه کنترل و یا چک کردن باز و یا بسته بودن شیر گاز و یا خاموش و یا روشن ماندن اجاق گاز.
اما اگر یک چنین حالات وسواسی ای باعث اختلال در روند زندگی تان شود، به عنوان یک اختلال شناخته می‌شود و این اختلال چیزی نیست که فقط گریبان شما را گرفته باشد، بلکه افراد زیادی در سراسر دنیا همانند شما گرفتار این اختلال هستند و با پیگیری های درمانی قادرند از شر آن خلاص شوند.

اختلال “وسواس فکری-عملی”، یا “وسواسی جبری” نوعی اختلال است که باعث ایجاد یکسری افکار اجباری در دایره فکری فرد مبتلا می‌شود و می تواند منجر به یکسری رفتارها و اعمال اجباری بشود. حال اگر این رفتار اجباری بیش از یک ساعت از وقت شما را در روز به خودش اختصاص دهد و یا به بدتر شدن کیفیت زندگی شما بی انجامد، می تواند نشانه این باشد که شما مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی هستید.
معمولا شخص مبتلا به این اختلال از رفتار خودش آگاه است و می خواهد آن را ترک کند، ولی به علت تشویش و دلهره و دیگر احساسات آزار دهنده که حاصل عدم اطاعت از ” اجبار” است، در این کار موفق نمی‌شود.
وسواس فکری، داشتن فکری مزاحم است که آزار می‌دهد و ایجاد ترس و ناراحتی می‌کند. این افکار ممکن است در این باره باشد که ممکن است حادثه‌ بدی برای شما و یا نزدیکان شما اتفاق بیفتد و یا شما خودتان به کسی صدمه بزنید. این نوع افکار معمولا اینگونه آغاز می شوند: ”فکر کن که اگر “.

این افکار می توانند باعث شوند تا فرد مبتلا متوسل به انجام یکسری اعمال جبری بشود، یعنی شخص خود را مجبور می‌بیند که کارهایی را به صورتی معین انجام دهد تا جریان افکار اجباری را خاموش کند و یا دلهره و اضطراب خویش را کاهش دهد. او ممکن است این احساس را داشته باشد که چیزی چنانکه باید باشد نیست و از این رو وی باید کاری را مکرر انجام دهد تا وضع دوباره ” درست” شود و به حالت عادی باز گردد.
اعمال اجباری معمولی شامل شستشوی مکرر، کنترل قفل در، چک کردن اجاق گاز و یا تکرار چیزهایی که شبیه به ادعیه و اوراد است و یا انجام یکسری رفتار و اعمال خرافی. برای نمونه، شخص مبتلا ممکن است خود را مجبور ببیند که عبارات و یا دعاهایی را مرتب زیر لب زمزمه کند و یا بر زبان بیاورد تا نزدیکان و اطرافیانش دچار سوانح و یا اتفاقات بد نشوند.


برخی از علائم وسواس می تواند شامل موارد زیر باشد:
• ترس از آلوده شدن توسط میکروب ها و یا آلوده کردن دیگران.
• ترس از دست دادن کنترل و آسیب رساندن به خود و یا دیگران.
• افکار و تصاویر جنسی تحریک آمیز و ترس از مبادرت به خشونت های جنسی.
• ترس از دست دادن مایحتاج زندگی و یا نداشتن چیزهایی که ممکن است لازم داشته باشد.
• این ایده که همه چیز باید دقیقا سر جای خودش باشد.
• باورهای خرافی و توجه بیش از حد به شانس و اقبال و تقدیر و سرنوشت و یا قضا و قدر.
• چک کردن بیش از حد مواردی مثل، قفل در منزل و اتومبیل، شیر گاز، اجاق گاز، وسایل و …
• شمارش، ضربه زدن، تکرار برخی از کلمات یا انجام کارهای غیرمعمول دیگر برای کاهش اضطراب.
• وقت زیادی صرف شستن و یا تمیز کردن.
• توجه بیش از حد به نظم و ترتیب.
اختلال وسواس چه تاثیری بر زندگی دارد؟
اشخاص مبتلا به وسواس شدیدا به داشتن کنترل بر امور و روند زندگی نیازمند هستند. و طبیعی است که این اشخاص بیشتر از هر کس دیگری تا حدودی خودشان بابت این افکار و رفتارها رنج بکشند و در عذاب باشند و احساس خجالت و شرمساری کنند و از این بابت تا حدودی خود را منزوی می کنند. به علت درگیری و مشغولیت و سر و کله زدن زدن های زیاد با این افکار و رفتارهای وسواسی، ممکن است غالبا در انجام بسیاری از فعالیت های روزمره خویش تاخیر و دیرکرد داشته باشند و یا نتوانند سروقت از خانه بروند. شستن بیش از حد خود می تواند باعث بروز ضایعاتی در دست ها شود.
زندگی کردن همزمان با داشتن وسواس فکری و وسواس عملی اختیاری نیست. افکار و احساسات آزاردهنده از شخصیت فرد سرچشمه نمی‌گیرند، بلکه ناشی از وجود یک اختلال است. ضروری است که خویشاوندان شخص مبتلا به اختلال وسواس او را ملامت نکنند و گناه کارش نشمارند، چرا که این کار اضطراب او را افزایش خواهد داد.
حال اگر شما به علت وضعیتی که دارید و دچار اضطراب شدیدی هستید و یا اداره‌ زندگی روزمره برایتان دشوار است می توانید از کمک حرفه‌ای تحت نظارت متخصصین حوزه های بهداشت روانی (روانشناسان و روانپزشکان ) برخوردار شوید.
معالجه می تواند روان‌درمانی یا درمان دارویی و یا هردوی آنها باشد. اما تجربه نشان داده که روان درمانی شناختی رفتاری (CBT) نتایج خوبی می دهد و این گونه روان درمانی عبارت از این است که فرد مبتلا گام به گام با آنچه که آزاردهنده است روبرو شود و در برابر اعمال اجباری یعنی وسواس عملی ایستادگی نماید تا با گذشت زمان اضطرابش کاهش یابد. تمرینات آرام بخش و فعالیت فیزیکی نیز می تواند در این زمینه کمکی برای بهبود باشد.

  • facebook
  • googleplus
  • twitter
  • linkedin
  • linkedin

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *